Saída ao observatorio Ramón Mª Aller

O pasado xoves 26 de maio tivemos a esperada saída ao observatorio Ramón Mª Aller en Santiago de Compostela. Aproveitando que tiñamos que desprazarnos á capital fomos facer unha visita ao Museo de Historia Natural, ao CACTUS e puidemos dar un paseo pola zona histórica e achegarnos á fermosa Catedral.

No Museo de Historia Natural solicitamos unha visita guiada o cal nos serviu para entender mellor as características das coleccións e a configuración dos diferentes espazos. Deste xeito primeiro fixemos un repaso da clasificación dos reinos animais e vexetais cos exemplares disecados que alí teñen.

Tamén puidemos aprender sobre un ecosistema de río, outro de acantilado e outro de fraga típicos de Galicia.

Percorremos as diversas especies marinas: algas, peixes, crustáceos e moluscos.

Tamén nos abraiamos coa fermosa colección de minerais que teñen.

E non puidemos resistirnos a sacar unha foto coa colección de meteoritos clasificada pola súa procedencia.

E como peche a colección de animais dos distintos puntos do planeta.

 

Despois o alumnado de bacharelato e dúas das profesoras tiveron a oportunidade de visitar o edificio CACTUS (Centro de Apoio Científico e Tecnolóxico da Universidade de Santiago). Este edificio reúne diversas unidades de análise de mostras, con técnicas complementarias unhas doutras, e moitos especialistas de múltiples disciplinas colaborando en traballos comúns, como a determinación da autenticidade ou antigüidade dunha obra de arte, a resolución de posibles litixios legais, a determinación da estrutura e actividade dun fármaco, etc.

Alí estivemos na unidade de difracción de raios X, onde nos explicaron o proceso de medida da estrutura e composición dun cristal. Ademais, visitamos a unidade de resonancia magnética nuclear (RMN), onde se estuda tamén a composición de mostras a través da aplicación de campos magnéticos e radiofrecuencias, e a unidade de microscopía, onde os nosos alumnos puideron ver os microscopios electrónicos de alta resolución que permiten a observación na escala dos nm (1nm=0,000000001m).
Nesta foto podemos ver un destes microscopios electrónicos:

Mentres, o alumnado de ESO fixo un percorrido pola zona histórica ata a Catedral guiados por as outras dúas profesoras do grupo.

Pola tarde chegou a visita máis esperada, puidemos visitar o Observatorio Ramón Mª Aller. Alí amosáronnos as instalacións e explicáronnos para que serven os diferentes utensilios que teñen: os reloxos e telescopio que empregaba Ramón Mª Aller nas súas observacións; o pluviómetro e o barómetro; o reloxo atómico, moi importante para localizar os obxectos no firmamento; os diversos telescopios, e as dúas cúpulas onde teñen instalados outros dous telescopios, un deles é o máis potente de Galicia e dos máis potentes da Península.



Ademáis os encargados do observatorio explicáronnos os proxectos nos que traballan agora mesmo, como a observación e estudo dos sistemas binarios de estrelas. E tamén tivemos a oportunidade de consultar as nosas dúbidas co que xurdiu un interesante debate sobre os exoplanetas habitables, que houbo antes do big bang, que hai máis alá dos confíns do universo, as teorías sobre a expansión ou contracción do mesmo ou a existencia dun multiverso.

Que máis se pode pedir?

Obradoiro no CEIP A Pedra

O xoves 19 de maio tivemos o pracer de asistir como científicos ao CEIP A Pedra. Os nosos rapaces fixéronse cargo dos experimentos que aprenderon a semana pasada no laboratorio de física e mostráronllos ao alumnado de 6º de Primaria.

Se queredes coñecer máis polo miúdo os experimentos podedes pinchar aquí onde explicamos como foi a primeira sesión desta actividade.

 A experiencia novamente foi moi grata e esperamos seguir compartindo estas e outras actividades co CEIP A Pedra.

Obradoiro no IES: "A luz na astronomía"

O pasado venres, 13 de maio, celebramos no IES un obradoiro para o grupo de astronomía, sendo o tema central “A luz na astronomía”. Nel intentamos aprender un pouco sobre as ondas e como o coñecemento das propiedades da luz nos permite adentrarnos na investigación acerca do Universo. Pareceunos un tema interesante, pois o ano 2015 conmemorábase o Ano Internacional da Luz e Tecnoloxías asociadas coa Luz.
Para abrir boca, deixamos aquí un dos vídeos que proxectamos un mércores astronómico no recreo, e que ten que ver con este tema.

Ademais, este 2016 detectáronse ondas gravitacionais procedentes da colisión de dous buratos negros (tedes unha entrada anterior neste mesmo blog), polo que nos parecía interesante falar un pouco sobre as ondas.

Con este obxectivo, iniciamos o obradoiro cunha breve exposición dos paneis explicativos que os alumnos podían atopar nas mesas do laboratorio. Despois pasamos aos experimentos, que sempre é o que máis lles gusta aos nosos astrónomos.

 

  Comezamos con experimentos con ondas mecánicas que nos permitiron coñecer os conceptos de frecuencia e lonxitude de onda e a súa relación coa enerxía que transporta a onda. Fixémolo con cordas e resortes. 

 

  A continuación, pasamos a identificar o son como unha onda semellante á do resorte, pero que se transmite a través das partículas do aire. Para elo, traballamos con diapasóns manuais (de xeito que se puidese ver a vibración das ramas e o fenómeno da resonancia) e electrónicos (para atopar a relación entre altas frecuencias e sons agudos). Tamén puidemos comprobar como as cordas da guitarra soan máis agudas ao aumentar a súa tensión e como a lonxitude da columna de aire fai cambiar o son nun tubo con auga.

Unha vez traballadas as ondas mecánicas, pasamos a describir a luz como onda electromagnética. Tras unha explicación sobre o espectro electromagnético, os rapaces puideron comprobar como a luz branca pode descompoñerse nas cores do arco da vella (prisma refractor e difracción nos surcos do CD) e como as cores poden xuntarse para formar a luz branca (disco de Newton). Ademais, puideron observar o fenómeno da fluorescencia coa lámpada UV.

Por fin pasamos a como se aplican os coñecementos sobre a luz ao estudo do Universo:

En primeiro lugar, falamos e experimentamos co efecto Doppler e explicamos como este serviu para descubrir a expansión do Universo ou para detectar estrelas binarias que se achegan e afastan periodicamente de nós.

Ademais, decatámonos de como a atmosfera dos planetas inflúe sobre a luz que a atravesa. Como exemplo, experimentamos sobre as cores do noso ceo recreando o amencer e o solpor.

Tamén fixemos fincapé no estudo das sombras dos obxectos na Terra para coñecer a súa curvatura (Eratóstenes), nas eclipses como método para coñecer os tamaños e distancias da Terra, Sol e Lúa e a aplicación das sombras para a medida do tempo. Lembramos así o anterior obradoiro sobre reloxos de Sol, construindo reloxos horizontais sobre o globo terráqueo para observar as sombras que vai proxectando o gnomon coa rotación terrestre a diferentes latitudes.

Por último, experimentamos sobre a refracción e reflexión da luz coa axuda de lentes e espellos. Decatámonos así de que podemos torcer, redirixir e achegar os feixes de luz como queiramos, e isto permítenos fabricar telescopios para observar o Universo. Tras observar o comportamento das lentes converxentes, fabricamos un telescopio refractor sinxelo coma os primeiros de Galileo.

Estes experimentos tiñamos que comprendelos ben, porque a semana seguinte debiamos explicárllelos aos alumnos de 6º de primaria!!

As profes do grupo de astronomía agardamos que disfrutasedes moito xogando coa ciencia, e que vos quedasen ganas de máis!!!